ikta sistemi nedir kısaca anlamı :
ikta sistemi nedir kısaca anlatımını yapmamız gerekirse, Selçuklu Devleti'nde maaş olarak verilen topraklara denilmekteydi. Devlete hizmet eden kişilere (devlet memuru, asker) yaptıkları hizmetler karşılığında ikta isimli topraklar belirlenen bir süre için verilirdi. Verilmiş olan bu toprakların vergi gelirleri de ikta sahiplerinin kazançları oluyordu. İkta arazisinin sahipleri, kendilerine verilmiş olan topraklar karşılığında asker yetiştiriyorlardı. Devlete verdikleri hizmetin süresi bittiğinde bu topraklar ikta sahiplerinin elinden geri alınmaktaydı. Bu toprakların mülkiyet sürekli devlete bağlı kalırdı. Fakat denetim ve kullanım hakları belirli bir süre ile devir edilmiş olan ikta sahiplerindeydi.
ikta sistemi tarımsal üretimin gelişmesine ne gibi katkılar sağlamıştır belirtiniz :
İkta sistemi sayesinde daha önce tarım yapılmayan bir çok tarım arazisi tarıma açılmış ve bu sayede tarım üretimi artmıştır. Aynı zamanda sistemin temel özelliği sayesinde ikta sahibi bu toprakları maksimum verim alabileceği şekilde kullanmıştır.
ikta sisteminin faydaları nelerdir maddeler halinde :
-
Osmanlı'da ilerleyen yıllarda ortaya çıkacak olan olan Tımar Sisteminin temelleri, ikta sistemi sayesinde atılmıştır.
-
Devlete hem maddi, hem de askeri güç sağlamıştır.
-
Devletin halk üstündeki etkisi artırmıştır.
-
Ülkedeki kullanılmayan tarım arazileri aktif hale getirilerek üretime kazandırılmıştır.
-
Devlet memurlarına ödenecek maaşlar para olarak verilmeyip toprak şeklinde verilmesi nedeniyle devletin maaş ödeme konusundaki sıkıntıları azalmıştır.
-
Göçebe olarak hayatlarını sürdüren Türkmen'ler yerleşik hayata geçmiştir.
-
Asker yetiştirilme süreci hızlanmıştır.
ikta sistemi uygulayan devletler :
Tarihte ikta sistemini ilk defa Hititler uygulamıştır.
İslam tarihi incelendiğinde ilk uygulayan ise Hz. Ömer’dir.
Türk-İslam devletleri içinde ilk ikta sistemini uygulayan Karahanlılardır.
Türk-İslam devleti içerisinde ilk askeri ikta sistemi Büyük Selçuklu Devleti’inde vezir Nizamülmülk tarafından uygulanmaya başlanmıştır.
Osmanlı Devleti ise ikta sistemini geliştirerek tımar sistemini uygulamaya koymuştur.
ikta sistemi hangi devletlerde uygulanmıştır :
-
Gazneliler
-
Eyyubiler
-
Memlukler
-
Atabeylikler
-
İlhanlılar
-
Büveyhoğulları
-
Harzemşahlar
-
Anadolu Selçuklu Devleti