ünlü düşmesi konu anlatımı :
ünlü düşmesi nedir, ünlü düşmesi ne demek?
İki heceli olan, birinci hecesinde geniş (a, e, o, ö), ikinci hecesinde dar ünlü (ı, i, u, ü) olan bazı yabancı ve Türkçe kelimelere ünlü ile başlamış veya tek ünlüden oluşan bir ek geldiğinde kelimenin vurgusuz hâle gelen ikinci hecesindeki dar ünlünün düşmesine (yok olmasına) hece düşmesi veya diğer adı ile orta hece düşmesi denir.
ünlü düşmesi nedir kısaca :
Ünlü düşmesi, genelde iki heceli olan kelimelere gelen bazı eklerden sonra ikinci hecede bulunan ünlü harfin düşmesi (yok olması) demektir.
ünlü düşmesi ile ilgili örnekler, ünlü düşmesine uğrayan kelimeler:
burun-um = burnum (buradaki ünlü düşmesi u harfinde gerçekleşmiştir.)
boyun-um = boynum (buradaki ünlü düşmesi u harfinde gerçekleşmiştir.)
ağız-ım = ağzım (buradaki ünlü düşmesi ı harfinde gerçekleşmiştir.)
alın-ım = alnım (buradaki ünlü düşmesi ı harfinde gerçekleşmiştir.)
karın-ım = karnım (buradaki ünlü düşmesi ı harfinde gerçekleşmiştir.)
isim-im = ismim (buradaki ünlü düşmesi i harfinde gerçekleşmiştir.)
fikir-imiz=fikrimiz (buradaki ünlü düşmesi i harfinde gerçekleşmiştir.)
Keşif-im=Keşfim (buradaki ünlü düşmesi i harfinde gerçekleşmiştir.)
Beyin-im=Beynim (buradaki ünlü düşmesi i harfinde gerçekleşmiştir.)
kahve-altı=kahvaltı (buradaki ünlü düşmesi e harfinde gerçekleşmiştir.)
uyu-ku > uyku (buradaki ünlü düşmesi u harfinde gerçekleşmiştir.)
kıvır-ı-m > kıvrım (buradaki ünlü düşmesi ı harfinde gerçekleşmiştir.)
devir-i-m > devrim (buradaki ünlü düşmesi i harfinde gerçekleşmiştir.)
çevir-i-m > çevrim (buradaki ünlü düşmesi i harfinde gerçekleşmiştir.)
ünlü düşmesi istisnaları, ünlü düşmesine aykırı sözcükler, ünlü düşmesine uğramayan sözcükler :
Bazı durumlarda geniş ünlüler de düşebilmektedir:
Nerede → Nerde
Burada → Burda
Şurada → Şurda
Bazı Arapça kelimelere (isim) yardımcı fiil geldiğinde de hece düşmesi görülmektedir:
Kayıp → kaybolmak
Emir → emretmek
Keşif → keşfetmek
Sabır → sabretmek
Özel isimlerde doğal olarak hece düşmesi olmaz:
Gönül’e, Ömür’e vb.
Ünlü düşmesi ile ilgili örnek cümleler:
Burnum çok üşüdü.
Karnım çok acıktı.
Çorbadan ağzım yandı.
Dün akşam uykumu alamadım.
Aslan ağzını kocaman açmıştı.
Babası oğluna seslendi.
Çok şaşırdım, ağzım açık kaldı.
İsminiz neydi?
ünlü düşmesi soru örnekleri :
Aşağıdaki sözcüklerin hangisinde ünlü düşmesi vardır?
A ) Derdimiz
B ) Yurdunu
C ) Üstüm
D ) Oğluna
Doğru cevap D şıkkı Oğluna dır. Oğul kelimesine ek gelmesi nedeni ile kelime Oğluna olarak değişmiş ve u harfi düşmüştür.
